ΠΑΘΗΣΕΙΣ
Μάθετε τα πάντα για τις πιο διαδεδομένες οφθαλμολογικές παθήσεις
Ο χειρουργός - οφθαλμίατρος Αστέριος Γρατσωνίδης ασχολείται με τη διάγνωση και θεραπεία των παρακάτω οφθαλμολογικών παθήσεων:
Μυωπία
Η μακρινή όραση επηρεάζεται όταν το αξονικό μήκος του ματιού είναι μεγάλο σε σχέση με την καμπυλότητα και τη διαθλαστική δύναμη του κερατοειδούς. Οι ακτίνες που εισέρχονται στο μάτι εστιάζουν μπροστά από τον αμφιβληστροειδή.
Υπερμετρωπία
Στην κατάσταση αυτή επηρεάζεται κυρίως η κοντινή όραση (αλλά και σε κάποιο βαθμό και η μακρινή) επειδή το αξονικό μήκος του ματιού είναι κοντό σε σχέση με την καμπυλότητα και τη διαθλαστική δύναμη του κερατοειδούς. Η εστιακή των ακτινών του φωτός γίνεται πίσω από τον αμφιβληστροειδή.
Αστιγματισμός
Όταν ο κερατοειδής δεν είναι στρογγυλός αλλά περισσότερο ελλειπτικός, το φως εστιάζει σε πολλά σημεία στον αμφιβληστροειδή με αποτέλεσμα θολή μακρινή και κοντινή όραση. Ο αστιγματισμός μπορεί να συνυπάρχει τόσο με μυωπία όσο και με υπερμετρωπία.
Πρεσβυωπία
Η κατάσταση αυτή αφορά όλους τους ανθρώπους ηλικίας άνω των 40-45 ετών. Σχετίζεται με προοδευτική μείωση της κοντινής όρασης και οφείλεται σε αλλαγές και φθορά του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού που χάνει την ικανότητα να προσαρμόζει για κοντά. Η σύγχρονη τεχνολογία δε μπορεί να αντιμετωπίσει αυτές τις αλλαγές στην προσαρμοστικότητα του φυσικού μας φακού αλλά σε θέση να προσφέρει ουσιαστική βοήθεια σε αρκετές περιπτώσεις με διαφορές εναλλακτικές λύσεις που εξατομικεύονται σε κάθε περίπτωση.
Γλαύκωμα
Το γλαύκωμα είναι μια ύπουλη ασθένεια του οφθαλμού και αποτελεί σήμερα το κυριότερο αίτιο τύφλωσης στον κόσμο. Μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, από τα νεογέννητα μέχρι τους ηλικιωμένους. Έχει διαφορές μορφές, αλλά η συχνότερη μορφή του είναι το χρόνιο απλό γλαύκωμα. Είναι μια πάθηση με κληρονομική προδιάθεση, δηλαδή απόγονοι γλαυκωμάτων έχουν περισσότερες πιθανότητες να ασθενήσουν.
Τα συνηθισμένα σωµατίδια (µυοψίες) δεν είναι επικίνδυνα και αποτελούν κατά τόπους πυκνώσεις στο υαλοειδές. Όταν πέσει πάνω του φως, δημιουργούνται σκιές στον αµφιβληστροειδή, που δίνουν την εντύπωση ότι κινούνται µέσα στο οπτικό πεδίο του ατόµου. Μπορεί να δίδεται η εντύπωση ότι αυτά βρίσκονται µπροστά στο µάτι, αλλά στην πραγματικότητα είναι στο εσωτερικό του.
Εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις, δεν είναι σοβαρό πρόβληµα και δε χρειάζεται θεραπεία. Όµως µια αιφνίδια εµφάνιση µυοψιών, µπορεί να αποτελέσει ένδειξη προβλήµατος και όταν συµβαίνει κάτι τέτοιο, συνίσταται οφθαλµολογική εξέταση.
Στραβισμός
Ο στραβισμός αποτελεί µια σχετικά συχνή πάθηση που κατά κανόνα εμφανίζεται σε μικρή ηλικία. Η πάθηση συνίσταται στο ότι οι άξονες οράσεως των δυο ματιών δεν είναι παράλληλοι. Διακρίνεται σε συγκλίνοντα ή εσωτροπία και σε αποκλίνοντα ή εξωτροπία. Ο βαθμός στραβισμού ποικίλλει από ελάχιστες μοίρες, που πολλές φορές δε γίνεται καν αντιληπτός από τους γονείς, μέχρι πολλές, πράγμα που άμεσα θορυβοποιεί το περιβάλλον του νεαρού ασθενούς. Η γωνία ενός στραβισμού άλλοτε είναι σταθερή και άλλοτε κυμαινόμενη, από ελάχιστη μέχρι σημαντική.
Εκτός από τον εμφανή στραβισμό (τροπία) υπάρχει και ο λανθάνων (φορία) που διακρίνεται σε έσω και έξω φορία. Σε αυτή την περίπτωση, ενώ συνήθως τα δύο µάτια είναι παράλληλα, κατά καιρούς και κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες στραβίζουν για να επανέλθουν στη συνέχεια στην παράλληλη θέση. Ένας στραβισμός, εκτός από το αισθητικό πρόβλημα που δημιουργεί, έχει σημαντικές συνέπειες στην εν γένει λειτουργία της οράσεως.
Ένα µάτι που στραβίζει χάνει σταδιακά την ικανότητα να διακρίνει καθαρά και καταντά πρακτικά άχρηστο. Εκτός από αυτό, ακόμη και στις περιπτώσεις όπου δεν παρατηρείται έκπτωση οράσεως (στραβισμοί όπου στραβίζουν εκ περιτροπής και τα δυο µάτια), ο πάσχων χάνει την ικανότητα να βλέπει στερεοσκοπικά, δηλ. να αντιλαμβάνεται τη διάσταση του βάθους.
Συνήθως οι στραβισμοί της παιδικής ηλικίας οφείλονται σε διαθλαστικά προβλήµατα. Σε σπάνιες όμως περιπτώσεις είναι δυνατόν να οφείλονται και σε άλλα παθολογικά του οφθαλμού αίτια ή ακόμη και σε νευροοφθαλµικές παθήσεις.
Διαβητική Αμφιβληστροειδοπάθεια
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (Δ.Α.) αποτελεί παγκοσμίως μια ιδιαίτερα συχνή αιτία τυφλώσεως. Πρόκειται για αγγειοπάθεια της οποίας η εκδήλωση εξαρτάται αφ’ ενός με τη μη έγκυρη ή ανεπαρκή ρύθμιση του διαβήτη και αφ’ ετέρου με τη χρονική διάρκεια και το είδος του διαβήτη σε συνδυασμό με την αντοχή των αγγείων του ασθενούς.
Η Δ.Α. από τη στιγμή που θα ξεκινήσει εμφανίζει κατά κανόνα εξελικτική πορεία η οποία μπορεί να ανακοπεί ή να επιβραδυνθεί μόνο με την εφαρμογή Argon Laser στον αμφιβληστροειδή.
Δεν υπάρχουν πρώιμα συμπτώματα γι’ αυτό και κάθε διαβητικός οφείλει να εξετάζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα από τον οφθαλμίατρό του. Μια έγκαιρη διάγνωση και παράλληλη εφαρμογή Argon Laserμπορεί να αναστείλει σημαντικά την εξέλιξη της παθήσεως και να επιστρέψει, για μεγάλο χρονικό διάστημα, απρόσκοπτη όραση στον ασθενή.
Εφόσον διαγνωστεί η Δ.Α. συνίσταται άμεσος φλουοαγγειογραφικός έλεγχος ώστε να διαπιστωθεί η σοβαρότητά της και ανάλογα με αυτήν, άμεση εφαρμογή Laser ή αναμονή και επανέλεγχος σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Θα πρέπει οι ασθενείς να έχουν υπόψιν τους ότι αν δε ρυθμίζουν με ιδιαίτερη προσοχή το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα τους τότε η πρόγνωση της Δ.Α. δεν είναι καλή, ασχέτως με την εφαρμοζόμενη θεραπεία με laser.
ΥΠΟΣΦΑΓΜΑ
Η ξαφνική ερυθρότητα στο λευκό τμήμα του ματιού (σκληρός) χωρίς άλλα συνοδά συμπτώματα ονομάζεται «υπόσφαγμα».
Έντονο σαν σύμπτωμα, απολύτως αβλαβές για το μάτι οφείλεται σε αιμορραγία κάτω από τον επιπεφυκότα. Το αίμα καθίσταται ορατό επειδή ο βολβικός επιπεφυκότας είναι διαφανής και έτσι η συλλογή αίματος διακρίνεται καθαρά. Φυσιολογικά σε μία με δύο εβδομάδες, το σύμπτωμα θα εξαφανιστεί και το μάτι θα καθαρίσει.
ΞΗΡΟΦΘΑΛΜΙΑ
Το λεπτό στρώμα των δακρύων εκκρίνεται από διάφορους αδένες γύρω από το μάτι. Έχει διπλή δράση το δάκρυ. Προστατεύει από τα βλαβερά βακτήρια, αλλεργιογόνα, ερεθιστικές ουσίες και, παράλληλα, λιπαίνει και διατηρεί το μάτι υγρό συνθήκη απαραίτητη για την ορθρόσκοπτη λειτουργία του.
Η παραγωγή δακρύων δεν είναι σταθερή και εξαρτάται από περιβαλλοντικούς, παθολογικούς και φυλετικούς λόγους. Στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης έχουμε πτώση της ποιότητας και ποσότητας των δακρύων, όπως, επίσης, και σε διάφορες καταστάσεις ή ασθένειες (σύνδρομο Sjogren, τραύμα, φαρμακευτικές αγωγές).
Επίσης, η λόγω ηλικίας ελάττωση των δακρύων είναι κοινό πρόβλημα χωρίς εμφανή αίτια. Οι τρόποι αντιμετώπισης της ξηροφθαλμίας είναι α)τεχνητά δάκρυα υπό μορφή κολλυρίων, οπότε αυτό που δεν παράγει ο οργανισμός σε ικανοποιητική ποσότητα ή ποιότητα το παρέχουμε εμείς υπό μορφή συμπληρώματος, και β) φράζοντας το στόμιο των δακρυικών πόρων με ειδικά πλαίσια πώματα (σιλικόνης) με χειρουργική επέμβαση. Όλοι οι ασθενείς με ξηροφθαλμία πρέπει να κάνουν χρήση τεχνητών δακρύων στην καθημερινή τους ζωή. Ειδικά άτομα που κάνουν κατάχρηση φωτεινών πηγών (ηλεκτρονικό υπολογιστή, κινητά, τηλεόραση) χρειάζεται να χρησιμοποιούν σκευάσματα τεχνητών δακρύων λόγω παροδικής ξηροφθαλμίας, προκειμένου να ανακουφιστούν από τα όποια συμπτώματα «κοπιωπίας».
ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗΣ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ
ΣΧΑΣΗ ΟΠΙΣΘΙΟΥ ΠΕΡΙΦΑΚΙΟΥ ΜΕ «YAG LASER»
Με τη μέθοδο της φακοθρυψίας στην επέμβαση του καταρράκτη διατηρείται το οπίσθιο περιφάκιο (η θήκη όπου μπαίνει ο ενδοφακός που αντικαθιστά τον θολωμένο φακό του ματιού ο οποίος αφαιρείται). Πολλές φορές η οπίσθια επιφάνεια του περιφακίου θολώνει ή παχύνεται και έτσι δημιουργείται ο δευτερογενής καταρράκτης που εμποδίζει την όραση. Είναι η αντίδραση του οργανισμού στο πλαστικό του φακού που μπαίνει στον οφθαλμό και δεν το αναγνωρίζει σαν δικό του σώμα. Η θόλωση του οπισθίου περιφακίου αφής στιγμής εμφανισθεί, επιδεινώνεται με τον καιρό. Στη μοντέρνα χειρουργική του καταρράκτη υπάρχει η δυνατότητα διάνοιξης του θολωμένου οπισθίου περιφακίου με YAG Laser. Με μια δεσμίδα ακτινών laser απλά και γρήγορα καθαρίζει και βελτιώνεται σημαντικά ή όραση. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν υπάρχει κανένας περιορισμός στις δραστηριότητες του ατόμου.
Στην επόμενη τριαντακονταετία «οι μισοί θα έχουν μυωπία»
Αν συνεχίσει η σημερινή αυξητική τάση μέχρι το 2050 σχεδόν 5 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα χρειάζονται γυαλιά για να βλέπου μακριά. Οι οφθαλμίατροι προσπαθούν εδώ και δεκαετίες να εξηγήσουν την επιδημία μυωπίας που μαίνεται σε όλο τον κόσμο. Σε Ευρώπη και ΗΠΑ το ποσοστό των νέων ενηλίκων που πάσχουν από μυωπία διπλασιάστηκε σε 50 χρόνια και φτάνει πλέον το 50%. Στην Ανατολική Ασία σήμερα το 90% των εφήβων και των νέων ενηλίκων χρειάζονται γυαλιά για μακριά.
Στην Ελλάδα μελέτη του 2001 έδειχνε ότι η μυωπία πλήττει το 36,8% των εφήβων από 14 έως 18 ετών. Η κληρονομικότητα πιθανότατα παίζει κάποιο ρόλο οι περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η πολύ παραμονή σε εσωτερικούς χώρους και ενδεχομένως το διάβασμα από μικρή απόσταση.
Στον αντίποδα όμως αυτής της έξαρσης από τα γυαλιά – υπάρχει μία τεράστια εξέλιξη στην τεχνολογία των Excimer Laser. Τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την διόρθωση της μυωπίας και την αποκατάσταση της όρασης χωρίς γυαλιά.
ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ
Ονομάζουμε τη θόλωση του φακού του ματιού που υπό φυσιολογικές συνθήκες είναι διάφανος. Ο φακός βρίσκεται στο εμπρόσθιο μέρος του οφθαλμού. Το φως περνά μέσα από το φακό και δημιουργεί καθαρή εικόνα στον αμφιβληστροειδή. Όταν θολώσει ο φακός, ο ασθενής χάνει μεγάλο μέρος ή το σύνολο της όρασής του. Ο καταρράκτης αναπτύσσεται σταδιακά, ενώ σπανιότερα μπορεί να συμβεί σε λίγους μήνες.
Αιτίες: Ο καταρράκτης οφείλεται σε μεταβολή της χημικής σύνθεσης του φακού.
Υπάρχουν διάφορα είδη καταρράκτη:
Διακρίνουμε τον γεροντικό καταρράκτη, φυσιολογική φθορά και θόλωση του φακού-είναι συνηθέστερος και εμφανίζεται από την ηλικία των 60 και πάνω ετών. Ο καταρράκτης μπορεί να εμφανισθεί σε άτομα κάθε ηλικίας ακόμη και σε παιδιά και ονομάζεται συγγενής καταρράκτης.
Οι τραυματισμοί των οφθαλμών μπορεί να προκαλέσουν καταρράκτη σε οποιαδήποτε ηλικία. Ένα δυνατό χτύπημα, διάτρηση, θλάση, έντονη θερμότητα ή κάποιο χημικό έγκαυμα μπορεί να προκαλέσει τραυματικό καταρράκτη.
Τέλος, υπάρχουν και οι δευτεροπαθείς καταρράκτες που εμφανίζονται πιο συχνά σε άτομα με μολυσματικές ασθένειες ή παθήσεις, σακχαρώδη διαβήτη ή άτομα που χρησιμοποιούν για μεγάλο χρονικό διάστημα κορτιζόνη, κορτιζονικός καταρράκτης.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπιση του καταρράκτη είναι η χειρουργική επέμβαση κατά τη οποία αφαιρείται ο θολωμένος φακός.
Με την σύγχρονη τεχνική χειρουργική της φακοθρυψίας οι άνθρωποι που υποφέρουν από καταρράκτη δεν χρειάζεται να περιμένουν μέχρι να «τυφλωθούν». Σε οποιοδήποτε χρόνο που η πτώση της όρασης τους εμποδίζει τις φυσικές τους δραστηριότητες ή τον τρόπο ζωής τους μπορούν να χειρουργηθούν.
Το χειρουργείο λαμβάνει χώρα με χρήση τοπικών σταγόνων αναισθησίας - ο χρόνος της χειρουργικής αποκατάστασης είναι συνήθως μικρός και ο χειρουργημένος δεν χρειάζεται να παραμείνει στην κλινική. Τέλος, σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορεί να επιτρέψει στις όποιες δραστηριότητές του, καθώς και η μετεγχειρητική θεραπεία είναι απλή με τη χρήση σταγόνων.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι με τη χρήση πλέον ενδοφακών υψηλής ποιότητας η αποκατάσταση της όρασης από τον καταρράκτη μπορεί να συνδυαστεί και με την διαθλαστική αποκατάσταση του εγχειρισμένου – επιτρέποντάς του την όραση χωρίς χρήση γυαλιών.
ΑΠΟΚΟΛΛΗΣΗ ΥΑΛΟΕΙΔΟΥΣ - ΜΥΟΨΙΕΣ
Το υαλοειδές υγρό μοιάζει με διαφανές ζελέ και βρίσκεται ανάμεσα στο φακό και τον αμφ/δή.
Με την πάροδο των χρόνων τροποποιείται η υφή του και έπειτα από την επίδραση εξωγενών παραγόντων (π.χ. τραύματα) είναι δυνατόν να αποκολληθεί από τα φυσικά του στηρίγματα. Όταν συμβαίνει αυτό παρουσιάζονται στην όραση λάμψεις - αστραπές και μια ή περισσότερες μαύρες κηλίδες, κινούμενα σωματίδια, -μυγάκια ή «αράχνες». Αυτό ονομάζεται «αποκόλληση του υαλοειδούς».
Ασχέτως που από μόνη της η αποκόλληση δεν είναι επικίνδυνη θα πρέπει άμεσα όταν παρουσιάζεται να επισκεπτόμαστε οφθαλμίατρο γιατί μπορεί να υποκρύπτονται πιο σοβαρές καταστάσεις όπως ρωγμές του αμφ/δή ή υαλοειδική αιμορραγία. Ανάλογα με τα συμπτώματα πρέπει να γίνεται βυθοσκοπικός έλεγχος με μυδρίαση.
Τα κινούμενα σωματίδια (μυοψίες) δεν είναι επικίνδυνα και φαίνονται ιδιαίτερα στο έντονο φως, ακολουθούν δε την κίνηση του βολβού.
Εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις δεν είναι σοβαρό πρόβλημα και δεν χρειάζεται θεραπεία, η αιφνίδια όμως εμφάνιση των μυοψίων μπορεί να αποτελέσει ένδειξη αρχόμενου προβλήματος.
ΚΕΡΑΤΟΚΩΝΟΣ
Όπως δηλώνει το όνομά του είναι ασθένεια του κερατοειδούς χιτώνα. Εμφανίζεται ως μία προοδευτικά επιδεινούμενη κωνική παραμόρφωση του κερατοειδούς, που έχει ως συνέπεια την προοδευτική πτώση της όρασης, η οποία μπορεί να φτάσει ακόμη και στην τύφλωση.
Στις περισσότερες περιπτώσεις η παραμόρφωση εντοπίζεται στο κάτω μισό του κερατοειδούς και πρωτοεμφανίζεται σαν εξελισσόμενος ανώμαλος αστιγματισμός, ο οποίος στην αρχή μπορεί να διορθωθεί με γυαλιά. Στη συνέχεια, η πάθηση συνοδεύεται από μέτρια έως σοβαρή πτώση της όρασης.
Η παρακολούθηση γίνεται με επανειλημμένες τομογραφικές απεικονίσεις του κερατοειδούς.
Στους περισσότερους ασθενείς η πάθηση σταθεροποιείται έπειτα από κάποια χρόνια. Η αντιμετώπιση του κερατόκωνου γίνεται με τρεις μεθόδους.
- Με εισαγωγή ενδοστρωματικών κερατοειδικών δακτυλίων.
- Με την μη παρεμβατική θεραπεία της νόσου, που σταθεροποιεί τη δομή του κερατοειδούς με την εφαρμογή της φωτοευαίσθητης ριβοφλαβίνης. Μπορεί ουσιαστικά να παγώσει, -να καθυστερήσει σημαντικά την εξέλιξη του κερατόκωνου- ισχυροποιώντας τους δεσμούς μεταξύ των ινών του κολλαγόνου του κερατοειδούς (GROSSLINKIG).
- Μεταμόσχευση του κερατοειδούς σε προχωρημένες μορφές κερατόκωνου.
Τα έξυπνα γυαλιά για όραση αετού.
Οι πολυεστιακοί φακοί είναι η καλύτερη δυνατή λύση για τα άτομα λίγο πάνω από τα σαράντα που είναι ακόμη δημιουργικά και η ενασχόλησή τους με τον υπολογιστή είναι πολύωρη.
Η σωστή όραση σε κάθε απόσταση κοντά, μεσαία απόσταση, μακριά γίνεται με την βοήθεια των ενσωματωμένων καναλιών που ανάλογα της κίνησης των βολβών δίνουν επαρκή όραση.
Οι «έξυπνοι» φακοί οράσεως που ονομάζονται empower επιτρέπουν την αυτόματη αλλαγή μεταξύ κοντινής και μακρινής εστίασης των φακών χάρη σε μια υπέρλεπτη επίστρωση υγρών κρυστάλλων. Με το σκύψιμο της κεφαλής ή ένα άγγιγμα του σκελετού οι «ρυθμίσεις» των γυαλιών αλλάζουν έτσι ώστε ο χρήστης τους να διαβάζει ένα βιβλίο ή να διακρίνει κάτι που βρίσκεται μακριά.
Τα empower λειτουργούν με τη βοήθεια μιας ενσωματωμένης επαναφορτιζόμενης μπαταρίας.